به‌نظر شما برای تکمیل یک سوله تأسیساتی بزرگ، از چه نوع لوله‌ای باید استفاده کرد؟ اگر پروژه در محیط خشک و در معرض فشار متوسط باشد، لوله سیاه انتخاب مناسبی است؛ اما اگر سازه در محیط مرطوب یا در معرض بارش باشد، لوله گالوانیزه عملکرد بهتری دارد. بهطورکلی، مهم‌ترین تفاوت این دو لوله، در مقاومت آن‌ها در برابر خوردگی است. در واقع لوله گالوانیزه بهدلیل پوشانده شدن با فلز روی (زینک)، از مقاومت بسیار بیشتری در برابر زنگ‌زدگی برخوردار است به همین دلیل نسبت به لوله سیاه قیمت بیشتری دارد. برای درک تفاوت لوله سیاه و لوله گالوانیزه، ادامه این مطلب را مطالعه کنید.
لوله سیاه چیست و چگونه تولید می‌شود؟
لوله سیاه (Black Steel Pipe)، نوعی لوله فولادی بدون پوشش است که برای انتقال گاز، سیالات غیرخورنده و تکمیل سازه‌ها استفاده می‌شود. این لوله معمولاً از ورق فولادی نورد گرم تولید می‌شود؛ به این صورت که ورق‌ها به شکل استوانه درمی‌آیند و درز آن‌ها به‌روش جوش مقاومت الکتریکی یا جوش قوسی جوش داده می‌شود. در نهایت، استوانه‌ها در قالب لوله سیاه بدون پوشش خارجی، به‌دست مشتریان می‌رسند.
کاربردهای رایج لوله سیاه
لوله سیاه بهدلیل کاربرد در سیستم‌های انتقال گاز شهری، مهم‌ترین لوله در بسیاری از پروژه‌های صنعتی و ساختمانی شناخته می‌شود. سایر کاربردهای لوله سیاه عبارت‌اند از:
- سیستم‌های آتش‌نشانی بدون تماس با آب
- خطوط انتقال نفت و سیالات غیرخورنده
- ساخت قطعات صنعتی و ماشین‌آلات
- سازه‌های فلزی و ساخت اسکلت
- گلخانه‌ها و داربست‌ها
انواع لوله سیاه
بهطورکلی، دو نوع لوله سیاه وجود دارند که شامل لوله‌های درزدار (ERW) و لوله‌های مانیسمان بدون درز می‌شوند. مهم‌ترین انواع لوله سیاه که با این دسته‌بندی در بازار وجود دارند، عبارت‌اند از:
- لوله سیاه درزدار
- لوله سیاه سبک
- لوله سیاه سنگین
- لوله سیاه صنعتی و شوفاژی
- لوله سیاه بدون درز ( مانیسمان)
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد لوله‌های مانیسمان یا بدون درز، مقاله لوله مانیسمان چیست را مطالعه کنید.
مزایا و معایب لوله سیاه
قبل از انتخاب لوله سیاه برای پروژه، ابتدا با نقاط قوت و ضعف آن آشنا شوید. این لوله در بسیاری از پروژه‌ها عملکرد خوبی دارد؛ اما محدودیت‌هایی هم در آن وجود دارند که باید در نظر بگیرید. در جدول زیر، مهم‌ترین مزایا و معایب لوله سیاه را مشاهده می‌کنید:
| مزایا | معایب |
| قیمت مناسب نسبت به سایر لوله‌های فولادی | مقاومت کم در برابر خوردگی و اکسید آهن |
| استحکام بالا و مناسب برای پروژه‌های تحت فشار متوسط | نیاز به نگهداری و رنگ‌آمیزی در محیط‌های مرطوب |
| قابلیت جوش‌پذیری عالی | محدودیت استفاده برای انتقال آب شرب |
| در دسترس بودن لوله سیاه در بازار و تنوع بالای آن | وزن نسبتاً زیاد |
| مناسب برای انواع سازه‌ها و پروژه‌های گازی | طول عمر پایین در محیط‌های خورنده و مرطوب (مخصوصاً استان‌های شمالی) |
لوله گالوانیزه چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
لوله گالوانیزه (Galvanized Steel Pipe)، نوعی لوله فولادی است که سطح آن با لایه‌ای از فلز روی یا زینک پوشانده می‌شود؛ به‌همین دلیل است که لوله گالوانیزه در برابر رطوبت، زنگ‌زدگی و خوردگی مقاومت بیشتری دارد. تولید لوله گالوانیزه معمولاً با دو روش گالوانیزه گرم (غوطه‌وری) یا گالوانیزه سرد انجام می‌شود؛ در نتیجه، در مقایسه با لوله سیاه، دوام بیشتری در محیط‌های مرطوب، فضای باز و سیستم‌های آبرسانی دارند. از مهم‌ترین ویژگی‌های لوله گالوانیزه باید به مقاومت در برابر خوردگی، طول عمر زیاد، قابلیت استفاده در فضای باز و انتقال آب سرد اشاره کرد.
کاربردهای اصلی لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه یکی از لوله‌های کاربردی برای پروژه‌های مرتبط با سیستم‌های آبرسانی و انتقال آب سرد است. همچنین، این لوله بهدلیل مقاومت بسیار بالا در برابر رطوبت، در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی و صنعتی استفاده می‌شود.
موارد زیر، از جمله سایر کاربردهای مهم لوله گالوانیزه هستند:
- سیستم‌های آتش‌نشانی با تماس مستقیم با آب
- دکل‌های مخابراتی و سازه‌های ارتفاعی
- گلخانه‌ها و سازه‌های فضای باز
- شبکه‌های فاضلاب و تهویه
- حصارکشی و ساخت نرده
انواع لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه از نظر ساخت و تولید به دو نوع گالوانیزه سرد و گرم تقسیم می‌شود. بر اساس این دسته‌بندی، انواع مختلفی از لوله گالوانیزه در بازار وجود دارند که مهم‌ترین‌شان عبارت‌اند از:
- لوله گالوانیزه گرم
- لوله گالوانیزه سرد
- لوله گالوانیزه سبک
- لوله گالوانیزه سنگین
- لوله گالوانیزه درزدار
- لوله مانیسمان گالوانیزه (گالوانیزه بدون درز)
مزایا و معایب لوله گالوانیزه
با اینکه لوله گالوانیزه در بسیاری از پروژه‌ها استفاده می‌شود، اما مثل همه مصالح مصرفی مزایا و معایبی دارد که باید بدانید. در جدول زیر، چند مورد از مزایا و معایب لوله‌های گالوانیزه را مشاهده می‌کنید:
| مزایا | معایب |
| مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی | مناسب نبودن برای انتقال آب گرم |
| طول عمر زیاد در فضای باز | رسوب‌گیری سریع در برخی مسیرهای آبی |
| نیاز کمتر به نگهداری | وزن بالاتر نسبت به برخی لوله‌های جدید |
| مناسب برای پروژه‌های آبرسانی | قیمت بالاتر نسبت به لوله سیاه |
| تحمل رطوبت و شرایط آب‌وهوایی سخت | احتمال پوسته‌پوسته شدن پوشش در ضربه‌های شدید |
تفاوت لوله سیاه و لوله گالوانیزه
انتخاب بین این دو لوله فقط به کاربرد آن‌ها محدود نمی‌شود. برای انتخاب درست و دقیق، باید مشخصات فنی و نحوه ساختشان هم در نظر بگیرید. در ادامه به بررسی چند تفاوت لوله سیاه و گالوانیزه می‌پردازیم:
تفاوت لوله سیاه و لوله گالوانیزه در جنس و فرایند تولید
مهم‌ترین تفاوت در تولید لوله سیاه و گالوانیزه این است که لوله سیاه معمولاً از فولاد خام بدون روکش ساخته می‌شود؛ در نقطه مقابل، لوله گالوانیزه را با استفاده از فولاد پوشیده‌شده با یک لایه روی (Zinc) تولید می‌کنند. این پوشش خاص در لوله‌های گالوانیزه باعث افزایش مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی می‌شود.
تفاوت لوله سیاه و گالوانیزه در جوشکاری و اتصال
برای جوش دادن لوله‌های سیاه یا گالوانیزه به‌همدیگر، باید یک نکته مهم را بدانید. آن هم اینکه لوله‌های سیاه به‌راحتی قابل جوشکاری هستند و چالش خاصی را در حین پروژه به وجود نمی‌آورند. اما جوشکاری لوله‌های گالوانیزه بهدلیل فلز روی یا زینک، خطرناک است. در ضمن، برخورد گالوانیزه با حرارت بالا، باعث انتشار گازهای سمی می‌شود.
فرق لوله سیاه و گالوانیزه از نظر کاربرد و عملکرد
گاهی انتخاب بین لوله سیاه و گالوانیزه برای بعضی از پیمانکاران و مهندسان در پروژه‌ها سخت است. هرکدام در جای خود کاربرد دارند و اگر درست انتخاب نشوند، هزینه‌های جبران‌ناپذیری را روی دست‌تان می‌گذارند. در مجموع، لوله‌های سیاه و گالوانیزه به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما کاربردهای یکسانی ندارند.
برای درک بهتر فرق لوله سیاه با لوله گالوانیزه در کاربرد، به جدول زیر نگاه کنید:
| مقایسه لوله سیاه و لوله گالوانیزه از نظر کاربردها | لوله سیاه | لوله گالوانیزه |
| سیستم‌های گازرسانی | ✅ | ❌ |
| لوله‌کشی آب آشامیدنی | ❌ | ✅ |
| سازه‌های فلزی و اسکلت ساختمان | ✅ | ✅ |
| صنایع نفت و پتروشیمی | ✅ | ❌ |
| سیستم‌های فاضلاب | ✅ | ❌ |
| استفاده در محیط‌های مرطوب و خورنده | ❌ | ✅ |
تفاوت‌های لوله سیاه و لوله گالوانیزه از لحاظ مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و استحکام
لوله‌های سیاه در برابر آب و رطوبت به‌سرعت دچار زنگ‌زدگی و خوردگی می‌شوند؛ به‌همین دلیل برای انتقال آب مناسب نیستند. اما لوله‌های گالوانیزه با پوشش محافظ خود، مقاومت بالایی در برابر رطوبت دارند و برای سیستم‌های آبرسانی، گزینه مناسبی محسوب می‌شوند.
از طرفی، لوله‌های سیاه به دلیل ساختار فولادی خود، مقاومت مکانیکی بالاتری نسبت به لوله‌های گالوانیزه دارند؛ بنابراین، بیشترین کاربرد را در سازه‌های فلزی و اسکلت‌های ساختمانی دارند. در مقابل، لوله‌های گالوانیزه به دلیل پوشش روی، در برابر ضربه یا فشار شدید، شکننده‌تر هستند.
تفاوت در وزن و ضخامت لوله گالوانیزه و سیاه
لوله‌های گالوانیزه به دلیل داشتن پوشش روی، معمولاً سنگین‌تر از لوله‌های سیاه هستند. این تفاوت وزن در پروژه‌هایی که نیاز به حمل‌ونقل و نصب آسان دارند، اهمیت خاصی دارد. حتماً این موضوع را قبل از خرید با کارشناسان فروش در میان بگذارید و با آگاهی تصمیم بگیرید.
بهطورکلی، لوله‌های سیاه معمولاً ضخامت و وزن بیشتری نسبت به لوله‌های گالوانیزه دارند. این موضوع باعث می‌شود که لوله‌های سیاه در پروژه‌هایی که نیاز به تحمل فشار بالاست، گزینه بهتری باشند. در مقابل، لوله‌های گالوانیزه سبک‌تر هستند و برای کاربردهای عمومی و ساخت‌وساز گزینه مقرون‌به‌صرفه‌تری محسوب می‌شوند.
تفاوت قیمت لوله سیاه و لوله گالوانیزه
اگر وضعیت فروش لوله‌ها را در بازار آهن‌آلات دنبال کنید، متوجه می‌شوید که قیمت آن‌ها همیشه در حال نوسان است. بنابراین، تعیین یک قیمت ثابت برای آن‌ها تقریباً غیرممکن است. با این حال، لوله‌های سیاه، مخصوصاً نوع مانیسمان، قیمت بیشتری نسبت به قیمت لوله‌های گالوانیزه دارند.
دلیل این تفاوت قیمتی، به فرایند تولید پیچیده‌تر و مواد اولیه گران‌تر آن‌ها مربوط می‌شود. در مقابل، لوله‌های گالوانیزه به دلیل هزینه کمتر فرایند تولید، اقتصادی‌تر هستند. برای مقایسه قیمت لوله سیاه و لوله گالوانیزه با ما از طریق شماره‌تلفن 91001027 – 021 تماس بگیرید.
چطور لوله سیاه را از لوله گالوانیزه تشخیص دهیم؟
تشخیص این دو لوله در نگاه اول ساده به‌نظر می‌رسد؛ اما گاهی شباهت‌های ظاهری این دو لوله باعث اشتباه در تصمیم‌گیری می‌شوند. برای تشخیص این دو لوله، راهکارهای زیر را امتحان کنید:
- وزن لوله گالوانیزه کمی بیشتر از لوله سیاه است.
- لوله گالوانیزه معمولاً دارای بافت دانه‌دانه ناشی از فلز زینک (روی) است.
- لوله گالوانیزه در برابر رطوبت دیرتر زنگ می‌زند؛ اما لوله سیاه سریع‌تر اکسید می‌شود.
- محل برش لوله گالوانیزه نیز نقره‌ای‌رنگ است؛ اما محل برش در لوله سیاه هم رنگ تیره دارد.
- در صورت سایش یا خراش، لوله گالوانیزه پوسته‌پوسته می‌شود، اما لوله سیاه این حالت را ندارد.
- لوله سیاه سطح تیره و مات دارد؛ اما لوله گالوانیزه معمولاً با رنگ نقره‌ای روشن و براق تولید می‌شود.
در مقایسه لوله های گالوانیزه و سیاه، کدام برای پروژه شما مناسب است؟
انتخاب بین این دو لوله مستقیماً به نیاز پروژه‌تان بستگی دارد. به این موضوع فکر کنید که دقیقاً به چه لوله‌ای نیازی دارید. مثلاً برای انتقال آب آشامیدنی یا ساختارهایی در محیط‌های مرطوب، لوله‌های گالوانیزه بهترین گزینه‌اند. چونکه در برابر زنگ آهن و اُکسیداسیون، مقاومت قابل توجهی دارند.
در این مطلب با تفاوت لوله سیاه و گالوانیزه به‌صورت کامل آشنا شدید. احتمالاً حالا تنها دغدغه‌تان خرید هر کدام از این لوله‌ها با قیمت واقعی است. خوشبختانه، ما در اکو آهن انواع لوله‌های گالوانیزه و سیاه را مستقیم و با قیمت کارخانه عرضه می‌کنیم. اکوآهن همیشه بدون واسطه کار می‌کند و انبار آن همیشه آماده ارسال سریع محصولات فولادی است. برای مشاوره، استعلام قیمت و خرید، کافی است با ما از طریق 91001027 – 021 در ارتباط باشید.
