در فرایند تولید لوله داربست، مواد اولیه مثل ورق فولادی به لوله‌های مقاوم و استاندارد برای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی تبدیل می‌شوند. این فرایند اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا لوله داربستی باید استحکام، ایمنی و دوام کافی را داشته باشد تا وزن سازه‌ها و نیروهای مختلف را تحمل کند. به همین خاطر، تولیدکنندگان معتبر علاوه بر انتخاب مواد اولیه مناسب، تمامی مراحل (از شکل‌دهی ورق تا تست نهایی محصول) را با دقت اجرا می‌کنند. در این مطلب از اکوآهن به بررسی فرایند تولید لوله داربست در ایران و استانداردهای بین‌المللی آن می‌پردازیم.
مواد اولیه مورد استفاده در تولید لوله داربستی
انتخاب مواد اولیه مناسب یکی از مهم‌ترین بخش‌های تولید لوله داربست است؛ به این دلیل که کیفیت مواد به‌طور مستقیم روی مقاومت و طول عمر لوله تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل است که کارخانه‌های معتبر معمولاً از ترکیبات استاندارد و متناسب با نیاز بازار استفاده می‌کنند. از جمله مهم‌ترین مواد اولیه برای تولید لوله داربست عبارت‌اند از:
- فولاد کم‌کربن
- ورق فولادی کربنی
- فولاد آلیاژی مخصوص
- الکترود و سیم‌جوش استاندارد
- مواد پوشش‌دهنده ضدزنگ (گالوانیزه گرم یا سرد)
مراحل فرآیند تولید لوله داربست
تولید لوله داربست فقط در برش و جوشکاری خلاصه نمی‌شود. این فرایند در واقع یک چرخه کامل شامل آماده‌سازی مواد اولیه، شکل‌دهی، جوشکاری، تست و در نهایت بسته‌بندی است. رعایت هر مرحله اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا خروجی نهایی باید توانایی تحمل فشار و بارهای سنگین را داشته باشد. در ادامه، 5 مرحله اصلی فرایند تولید لوله داربست را به تفکیک مرور می‌کنیم:
مرحله اول؛ آماده‌سازی ورق فولادی
در اولین مرحله، ورق‌های فولادی انتخاب و به ابعاد مشخص برای تولید لوله داربست برش داده می‌شوند. این ورق‌ها معمولاً از فولاد کربنی یا کم‌کربن هستند که استحکام و انعطاف‌پذیری لازم را دارند. مرحله آماده‌سازی معمولاً شامل کنترل کیفیت اولیه ورق و اطمینان از ضخامت مناسب برای لوله داربست است.
مرحله دوم؛ شکل‌دهی ورق در قالب استوانه‌ای
پس از برش، ورق‌های فولادی باید توسط دستگاه‌های رول‌فرمینگ یا نورد به شکل استوانه‌ای تبدیل شوند. با این کار، ورقِ صاف به‌تدریج به‌شکل لوله تغییر شکل می‌دهد و دو لبه آن برای جوشکاری به یکدیگر نزدیک می‌شوند. این مرحله، حساسیت بسیار زیادی دارد و هر خطای کوچکی می‌تواند، کیفیت نهایی لوله را تحت تأثیر قرار بدهد.
مرحله سوم؛ جوشکاری درز لوله
در این مرحله، لبه‌های ورقِ استوانه‌ای‌شده با روش‌های جوشکاری مقاومتی یا قوسی به‌همدیگر وصل می‌شوند. کیفیت جوشکاری باید بسیار بالا باشد تا هیچ نقطه‌ضعف یا ترک ریزی در بدنه لوله ایجاد نشود. حتی بعضی از تولیدکنندگان از جوشکاری با فناوری پیشرفته اتوماتیک استفاده می‌کنند تا استحکام و یکنواختی بیشتری در لوله حاصل شود.
مرحله چهارم؛ کالیبراسیون و سایزینگ لوله
بعد از جوشکاری، لوله وارد مرحله کالیبراسیون می‌شود. در این بخش، لوله از چندین غلتک عبور داده می‌شود تا قطر، ضخامت و شکل ظاهری آن به ابعاد استاندارد برسد. در شرایط ویژه و در صورت نیاز، عملیات حرارتی هم انجام می‌شود تا مقاومت و خواص مکانیکی لوله تقویت شوند.
مرحله آخر؛ تست، پوشش‌دهی و بسته‌بندی نهایی
در آخرین مرحله، لوله‌ها تحت تست‌های کیفی مختلف مثل تست فشار، تست کشش و بازرسی جوش قرار می‌گیرند. در ادامه، بسته به نیاز مشتری یا استانداردهای مورد نظر، پوشش‌دهی ضدزنگ (مثل گالوانیزه کردن) روی لوله‌های داربستی انجام می‌شود. در پایان، لوله‌ها پس از بسته‌بندی برای عرضه به بازار آماده می‌شوند.
بررسی استانداردهای تولید لوله داربستی
استانداردهای تولید لوله داربستی تعیین می‌کنند که لوله از نظر استحکام، ایمنی و دوام مطابق با نیازهای پروژه‌های ساختمانی و صنعتی است یا خیر. رعایت این استانداردها برای کارخانه‌های معتبر الزامی است و بی‌توجهی به آن‌ها، خطرات جانی و مالی زیادی به‌همراه دارد. این استانداردها معمولاً توسط سازمان‌های بین‌المللی و ملی تدوین می‌شوند تا کیفیت یکسانی در محصولات بازار به‌وجود بیاید. در جدول زیر، مهم‌ترین استانداردهای تولید لوله داربستی را مشاهده می‌کنید:
| نام استاندارد | کشور/سازمان تدوین‌کننده | ویژگی‌ها و الزامات اصلی | کاربرد در تولید لوله‌های داربستی |
| استاندارد ASTM A500 | ASTM (آمریکا) | فولاد کربنی سرد شکل‌پذیر، تست مکانیکی و شیمیایی دقیق | استفاده در سازه‌ها و داربست‌های سنگین |
| استاندارد BS 1139 | BSI (انگلستان) | ابعاد، ضخامت، استحکام و الزامات ایمنی لوله‌های داربستی | داربست‌های ساختمانی و صنعتی |
| استاندارد EN 39 | CEN (اروپا) | الزامات شیمیایی و مکانیکی، کنترل کیفیت ابعادی | داربست‌های فلزی در پروژه‌های اروپایی |
| استاندارد IS 1161 | BIS (هند) | فولاد کربنی برای لوله‌های سازه‌ای با تحمل فشار بالا | داربست و سازه‌های موقت |
| استاندارد DIN 2440 | DIN (آلمان) | لوله‌های فولادی جوش‌شده با پوشش گالوانیزه | کاربرد در داربست و خطوط انتقال سبک |
| استاندارد ملی ایران ISIRI 3765 | سازمان استاندارد ایران | الزامات شیمیایی، مکانیکی و ابعادی برای لوله داربستی | بازار داخلی و پروژه‌های ملی |
کنترل کیفیت در تولید لوله داربستی
با کنترل کیفیت در تولید لوله‌های داربستی، محصول نهایی مطمئن، بادوام و مطابق با استانداردهای بین‌المللی وارد بازار می‌شود. طبق استاندارد ISO 9001:2015، هر فرایند تولید باید دارای سیستم مدیریت کیفیت باشد تا ریسک‌ها به حداقل برسند. در صنایع تولیدی لوله داربست، این موضوع نقش مهمی در کاهش خطرات ناشی از شکست سازه یا حوادث کارگاهی ایفا می‌کند.
به طور کلی، مراحل اصلی کنترل کیفیت عبارت‌اند از:
- گام اول؛ بازرسی مواد اولیه: همه ورق‌ها و فولادهای ورودی از نظر ترکیب شیمیایی، ضخامت و کیفیت سطح بررسی می‌شوند. این مرحله از مشکلات احتمالی جلوگیری می‌کند و تولیدکننده مطمئن می‌شود که مواد اولیه، مناسب تولید هستند.
- گام دوم؛ کنترل در حین تولید: کیفیت لوله در مرحله شکل‌دهی، جوشکاری و کالیبراسیون، توسط مهندسان کنترل بررسی می‌شود. با این کار، هرگونه انحراف از استاندارد در همان لحظه اصلاح می‌شود تا مشکل خاصی رخ ندهد.
- گام سوم؛ آزمایش‌های مکانیکی و فیزیکی: در این مرحله، تست‌های مهمی مثل تست کشش، فشار و خمش روی لوله‌ها انجام می‌شود. این آزمایش‌ها میزان استحکام و مقاومت نهایی لوله داربست را نشان می‌دهند.
- گام نهایی؛ بازرسی نهایی و تأیید محصول: در انتهای خط تولید، نمونه‌هایی از هر دسته لوله انتخاب و تحت آزمایش‌های نهایی قرار می‌گیرند. فقط محصولاتی که تأییدیه کامل را دریافت کنند، اجازه عرضه به بازار را دارند.
عوامل مؤثر بر کیفیت تولید لوله داربستی
کیفیت لوله داربستی نتیجه ترکیب عوامل مختلفی است که شامل انتخاب مواد اولیه تا فناوری تولید می‌شوند. کارخانه‌های تولیدکننده با توجه به این عوامل، محصولات مطمئن و باکیفیتی را به بازار عرضه می‌کنند. از جمله مهم‌ترین عوامل مؤثر باید به موارد زیر اشاره کنیم:
کیفیت ورق فولادی مورد استفاده
- روش و فناوری جوشکاری
- دقت در فرآیند شکل‌دهی و نورد
- سیستم کنترل کیفیت و بازرسی مداوم
- رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی
- عملیات حرارتی و اصلاح خواص مکانیکی
- استفاده از پوشش‌های ضدزنگ و گالوانیزه
مزایا و معایب روش‌های مختلف تولید لوله داربستی
روش‌های مختلفی برای تولید لوله‌های داربستی وجود دارند و هر کدام دارای نقاط قوت و ضعف خاصی هستند. انتخاب روش مناسب به نیاز پروژه، هزینه‌ها و استانداردهای مورد نظر بستگی دارد. در جدول زیر، مقایسه‌ای از مهم‌ترین روش‌های تولید کردن لوله داربستی را می‌بینید:
| روش تولید | توضیح مختصر | مزایا | معایب |
| نورد گرم (Hot Rolling) | تبدیل ورق یا شمش فولادی در دمای بالا به لوله داربستی | سرعت تولید بالا، قابلیت تولید در قطرهای بزرگ | دقت ابعادی کمتر |
| نورد سرد (Cold Rolling/Forming) | شکل‌دهی ورق فولادی در دمای محیط و تبدیل به لوله | دقت بالا در ابعاد، سطح صاف و یکنواخت، کیفیت ظاهری بهتر | محدودیت در قطر و ضخامت، هزینه گران‌تر |
| جوشکاری مقاومتی (ERW) | خم کردن لبه‌های ورق با جریان الکتریکی و جوش دادن آن‌ها به‌همدیگر | سرعت تولید بالا، هزینه کمتر، مناسب برای تولید انبوه | وابسته به کیفیت جوش، احتمال آسیب در ناحیه درز |
| اکستروژن (Extrusion) | عبور فولاد داغ از قالب و تبدیل شدن به‌شکل لوله داربستی | یکنواختی ساختاری، امکان تولید بدون درز، مقاومت بالا | تجهیزات گران‌قیمت، زمان تولید بیشتر |
| ریخته‌گری گریز از مرکز (Centrifugal Casting) | ریختن فولاد مذاب در داخل قالب چرخان و تبدیل آن به لوله‌های داربستی | تولید لوله‌های بدون درز با ضخامت یکنواخت، استحکام بالا | هزینه زیاد، نیازمند فناوری پیشرفته |
اهمیت شناخت فرایند تولید لوله داربست برای خریداران
آشنایی با فرایند تولید لوله داربست فقط برای تولیدکنندگان مهم نیست. خریداران لوله‌های داربستی هم باید با نحوه تولید آن باشند تا بهترین انتخاب را به پروژه خود بیاورند. موارد زیر، چند دلیل مهم برای آشنایی با فرایند تولید لوله‌های داربستی برای خریداران از جمله پیمانکاران هستند:
- اطمینان از رعایت استانداردها در تولید لوله داربستی
- مقایسه برندها و تولیدکنندگان
- تشخیص کیفیت محصول
- کاهش ریسک در پروژه‌ها
- برآورد صحیح هزینه‌ها
تهیه و سفارش لوله داربستی باکیفیت پس از تولید
همان‌طور که مطالعه کردید، فرایند تولید لوله داربست، نقشی سرنوشت‌سازی در کیفیت و ایمنی این محصول دارد. همچنین، شناخت این فرایند و نکات آن به خریداران کمک می‌کند که انتخاب مطمئنی داشته باشند. اگر شما هم قصد خرید لوله داربستی را دارید، محصولی را انتخاب کنید که از استانداردها و کیفیت لازم برخوردار است. خبر خوب اینکه در مجموعه اکوآهن می‌توانید، لوله داربستی باکیفیت را بدون واسطه تهیه کنید؛ علاوه‌براین نکته مهم، از مشاوره تخصصی کارشناسان ما بهره‌مند شوید و خرید هوشمندانه‌ای را تجربه کنید. کافی است که با شماره‌تلفن 91001027 – 021 تماس بگیرید تا بهترین گزینه‌ها را به پروژه مورد نظرتان بیاورید.
